رفاقت دیرینه ایدز و اعتیاد | تغییر سیمای مردانه ایدز در ایران و سیر صعودی آمار زنان مبتلا به ایدز

سرنخ ایدز را که بگیرید، معمولا به اعتیاد می‌رسد. کودکی مبتلا به ایدز، بیماری را از مادرش به ارث برده است. مادر هم بیماری را از همسری گرفته که معتاد است و انواع و اقسام مواد مخدر را مصرف می‌کند. این وضعیت هزاران ایرانی است که تحت‌تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم اعتیاد به ایدز مبتلا شده‌اند؛ بیماری‌ای که با اعتیاد، رفاقت دیرینه‌ای دارد.

به گزارش مجله اینترنتی مددکاری اجتماعی ایران به نقل از روزنامه جام جم، از دریچه آمارهای رسمی و با استناد به بیماران شناسایی شده، هم‌اکنون حدود ۳۲ هزار بیمار مبتلا به ایدز در کشور وجود دارد، اما اینها خوشبینانه‌ترین آمارهایی است که از بیماری ایدز منتشر می‌شود. کارشناسان و حتی مسئولان وزارت بهداشت هم تخمین می‌زنند که حداقل حدود ۹۰ هزار بیمار مبتلا به ایدز داشته باشیم.

بدترین بخش قضیه اینجاست که چندین برابر بیماران مبتلا به ایدز شناسایی شده، بیمارانی داریم که روحشان هم از ابتلا به بیماری ایدز بی‌خبر است. به گفته مجید رضازاده، رئیس مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی، ۳۱ هزار و ۹۵۰ فرد مبتلا به ویروس HIV در کشور شناسایی شده‌اند، اما براساس بررسی‌ها، بیش از ۵/۲ برابر این تعداد، هنوز شناسایی نشده‌اند.

بخش زیادی از این بیماران شناسایی‌نشده، معتادانی هستند که ابایی از تزریق مواد مخدر ندارند. پیشتر هم علیرضا جزینی، قائم‌مقام سابق دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور خبر داده بود که ۶۷ درصد افراد مبتلا به ایدز در کشور معتاد هستند.

همین آمار رسمی به‌خوبی نشان می‌دهد که مسیر درمان ایدز، بی‌گمان از راه درمان اعتیاد می‌گذرد، طوری که تا وقتی مشکل اعتیاد حل نشود، بیماری ایدز هم در کشور فروکش نخواهد کرد.

اعتیاد؛ ریشه افزایش آمار ایدز در زنان

آمار ایدز در ایران، روز به روز در حال افزایش است. پروین افسر کازرونی، رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت با صراحت به رسانه‌ها اعلام کرد که سالی ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ بیمار مبتلا به این بیماری در کشور شناسایی می‌شوند.

نکته قابل تامل اینجاست که آمار زنان مبتلا به این بیماری نیز مدام در حال افزایش است. در حالی که در گذشته، بیماری ایدز به‌عنوان یک بیماری مردانه شناخته می‌شد، اما حالا سیمای مردانه این بیماری تغییر پیدا کرده و آمار زنان مبتلا به ایدز، سیر صعودی گرفته است.

چند هفته قبل هم محمدمهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت از افزایش زنان مبتلا به ایدز، ابراز نگرانی کرد و گفت: ۸۴ درصد از افراد مبتلا به ایدز شناسایی شده در ایران، مرد و بقیه زن هستند، اما نگرانی اصلی ما، افزایش شمار مبتلایان زن به این بیماری است.

به گفته کارشناسان این حوزه، یکی از عمده دلایل افزایش ابتلا به ایدز در زنان ایرانی، ارتباط جنسی بیماران معتاد با زنان بی‌گناهی است که ناخواسته، آنها را هم به ایدز مبتلا می‌کنند.

کازرونی، رئیس اداره کنترل ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت توضیح می‌دهد: «متاسفانه این افراد بیماری را به همسران خود انتقال می‌دهند و این احتمال که فرزندان این افراد نیز مبتلا شوند، وجود دارد. مثلا در دوران بارداری در صورت ابتلای مادر به ویروس HIV و انجام زایمان طبیعی و شیردهی، احتمال انتقال این ویروس به نوزاد، حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد خواهد بود.»

البته در این بین شکی نیست که زنان آسیب‌پذیر، زنان کارتن‌خواب، کودکان کار و خیابان هم در این چرخه معیوب، قرار می‌گیرند و احتمال ابتلای آنان به ایدز، چندین برابر سایر افراد خواهد بود.

۱۳ درصد معتادان تزریقی ایدز دارند

اعتیاد تزریقی، رابطه جنسی نامطمئن با افراد مختلف و انتقال از طریق خون آلوده، در صدر دلایل ابتلا به ایدز قرار دارد. دکتر امید زمانی، پژوهشگر حوزه ایدز در گفت‌وگو با جام‌جم هشدار می‌دهد که گرچه موارد ابتلا به ایدز از طریق رابطه جنسی در کشور ما در حال افزایش است، اما در این بین، اگر از راه انتقال بیماری از طریق سرنگ آلوده غفلت کنیم، همین مساله می‌تواند آمار مبتلایان به ایدز در کشور را افزایش دهد.

به گفته زمانی، در برخی کشورها مثل عمان، امارات، روسیه، افغانستان و پاکستان، همچنان آمار ابتلا به ایدز از طریق اعتیاد تزریقی، آمار بالایی است و بنابراین باید این شیوه انتقال در کشور را به مرز صفر برسانیم.

دکتر احمدعلی نقی، پژوهشگر مرکز تحقیقات ایدز ایران هم در گفت‌وگو با جام‌جم، تاکید دارد که اگر روش انتقال ایدز از طریق سرنگ آلوده را دست‌کم بگیریم، احتمال برگشت موج ابتلا از طریق اعتیاد تزریقی وجود خواهد داشت.

به گفته این پژوهشگر، در گذشته حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد معتادان تزریقی به ایدز مبتلا بودند، اما با انبوه اقدامات انجام شده می‌توانیم بگوییم که هم‌اکنون حدود ۵/۱۳درصد معتادان تزریقی در کشور ما به ایدز مبتلا هستند.

البته او خاطرنشان می‌کند که همچنان یکی از شایع‌ترین الگوهای ابتلا به ایدز در بین خانم‌های ایرانی، رابطه جنسی با یک معتاد تزریقی است که باید روی پیشگیری از این مساله، کار بیشتری انجام شود.

در حالی که بنا بر تعهدات جهانی قرار شده است تا سال ۲۰۳۰، حدود ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به ایدز در ایران، شناسایی و درمان شوند، این اتفاق جز با آموزش، آگاهی‌بخشی عمومی، فرهنگ‌سازی و شکستن تابوی ایدز در رسانه‌های کشور، امکان‌پذیر نخواهد بود.

گروه‌های پرخطر را بشناسید

زنان کارتن‌خواب، زنان ویژه، کودکان کار، معتادان تزریقی و افرادی که روابط جنسی کنترل نشده با چند فرد دارند، در زمره مهم‌ترین گروه‌هایی هستند که در معرض خطر ابتلا به ایدز قرار دارند.

نکته حیاتی این است که همه اعضای خانواده افراد مبتلا به ایدز هم به نوعی در زمره گروه‌های پرخطر قرار دارند. مثلا وقتی فردی همسرش در دام اعتیاد تزریقی گرفتار شده است، رابطه جنسی با چنین فردی باعث می‌شود که احتمال گسترش ایدز در این خانواده، بسیار بالا باشد.